Kelman
Kalonimus Szapiro, syn rabina Elimelecha, urodził się 15 kwietnia
1889 r. w Grodzisku. Wywodził się ze słynnych rodów chasydzkich, Elimelecha
z Leżajska i Widzącego z Lublina, a przez małżeństwo z Rachelą Hayyah
Miriam Hapstain był spowinowacony z rodem pochodzącym od Magida z Kozienic. Gdy miał 19 lat, został uznany cadykiem - mężem sprawiedliwym i świątobliwym. |
|||||||
W 1909 r. został ogłoszony Admor, co oznacza "nasz mistrz i nauczyciel"
(Adonejnu Morejnu we rabejnu). Wówczas ustanowił swoją siedzibę
w Piasecznie. Jego dom znajdował się przy
ulicy Niecałej 15. W 1913 roku Kelman Szapiro został wybrany na rabina Piaseczna i chociaż po pierwszej wojnie światowej przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1923 r. założył jedną z największych chasydzkich uczelni, jesziwę Daas Mosze, to nadal sprawował funkcję naczelnego rabina Piaseczna (Piaseczener rebbe). Był wybitnym pedagogiem, znawcą i komentatorem Tory, autorem licznych prac poświęconych żydowskiej edukacji i fenomenologii tradycyjnych praktyk religijnych, był wybitnym kaznodzieją. |
|||||||
Miał
też rozległą wiedzę medyczną uznaną do tego stopnia, że jego recepty były
akceptowane w warszawskich aptekach. Sława cadyka Kelmana Szapiro ściągała do Piaseczna licznych chasydów z całej Polski. W czasie okupacji Kelman Szapiro mieszkał w Warszawie przy ul. Dzielnej 5. W okresie kampanii wrześniowej stracił jedynego syna - Elimelecha Ben Ziona Szapiro. Przez trzy lata został "zatrzaśnięty w czasie i przestrzeni getta warszawskiego". Swój dom przekształcił na dom modlitwy i zorganizował w nim także kuchnię dla głodujących. Chociaż pracował jako robotnik, nie zaprzestał swojej działalności nauczyciela. Co tydzień wygłaszał w getcie naukę (derasha) w języku hebrajskim. Głosił on, że "słowo jest najlepszą i najpotężniejszą bronią", wierzył, że schronienie w religii jest najskuteczniejszym sposobem przetrwania i zachowania ludzkiej godności. W swojej książce o Kelmanie Szapiro, Nehemia Polen podkreślił, że w jego naukach nie pojawiały się takie słowa jak getto, Niemcy czy wojna. Swoje kazania datował według kalendarza żydowskiego, tak jakby żył w innym czasie, w roku 5700, a nie w 1939. Piaseczyński rabin nauczał w getcie: Nie tylko w czasach, kiedy sprawy idą dobrze, powinniśmy iść bożymi ścieżkami wyżej i wyżej. Nawet w nieszczęściu i ciemności powinniśmy to robić. Kiedy człowiekowi dobrze się wiedzie, łatwiej jest służyć Bogu z radością, miłością i zapałem. Kiedy jednakże on jest (...) w kłopotach, musi zrobić pożytek z tej sytuacji, służąc Bogu ze złamanym sercem i z przepełnioną smutkiem duszą. (20 stycznia 1940) Bóg odczuwa cierpienie wszystkich stworzeń (...) Bóg cierpi więcej niż jakikolwiek człowiek. Ponieważ Bóg jest nieskończony, Jego ból, spowodowany cierpieniem Jego stworzeń, jest nieskończony, żaden poszczególny człowiek nie może znieść ani pojąć bólu Boga (...). Gdyby świat podzielił całe cierpienie Boga, to by nie mógł go wytrzymać. Gdyby stworzenie Boże usłyszało dźwięk Bożego płaczu, to cały świat by się rozpadł (14 lutego, 1942) Płacz człowieka, gdy ten płacze sam, samotny, może go załamać i powalić, tak, że stanie się niezdolny do czegokolwiek. Ale płacz, gdy człowiek płacze razem z Bogiem - wzmacnia go (...) i człowiek znajduje w nim siły, aby rozważać słowa Boże, odmawiać modlitwy i wypełniać Boże przykazania (14 marca 1942) |
|||||||
Dwudziestego drugiego lipca 1942 r. zaczęła się Akcja - masowa akcja wysiedleńcza - przez Umschlagplatz do obozów zagłady. Osiemnastego lipca, w szabat poprzedzający Akcję, rabin Szapiro wygłosił swoją ostatnią naukę. Od tego czasu zamilkł. Sam do końca zachowywał przepisy religijne, modlił się, ale już nie nauczał i nie pocieszał nikogo. |
|||||||
Cadyk Szapiro
podzielił los swojego narodu - w czasie powstania Zadziwiającym
zrządzeniem losu zagładę przetrwały nauki Kelmana Szapiro. Przygotowywał
je bardzo starannie na piśmie. W styczniu 1943 r. rękopisy kazań wraz
z listem do brata i chasydów mieszkających w Ziemi Świętej zostały zabezpieczone
w metalowej bańce i zakopane. |
|||||||
Elimelech
ben Zion Szapiro, syn cadyka z Piaseczna |
|||||||
Elimelech
Szapiro, kuzyn cadyka z Piaseczna |
|||||||